Πολλές βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες προκλήσεις έχει να αντιμετωπίσει η κυπριακή οικονομία που προέρχονται τόσο από εξωγενείς όσο και από ενδογενείς παράγοντες. Από την μια η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας σε συνδυασμό με μια ενδεχόμενη άτακτη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε αλλά και το διαχρονικό πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο, δημιουργούν έντονες πιέσεις και αβεβαιότητα στην οικονομία του τόπου. Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων ο τέως Εκτελεστικός Σύμβουλος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) και τώρα διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου αλλά είναι και Σύμβουλος του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ), Γιώργος Συρίχας.
Τονίζει πως θα πρέπει να βρούμε άμεσες λύσεις για επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων ώστε να αποφύγουμε μεγαλύτερες και εντονότερες πιέσεις από τον ευρωπαϊκό εποπτικό μηχανισμό στο μέλλον στα πλαίσια της εμβάθυνσης της τραπεζικής ένωσης. Ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Συρίχα στο Insider πιο κάτω:
Ποιες οι εκτιμήσεις σας για την παγκόσμια οικονομία και πως αυτές επηρεάζουν τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας;
H παγκόσμια και η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται να επιβραδύνονται λόγω χαμηλότερης εξωτερικής ζήτησης, απειλή εντονότερου προστατευτισμού, φόβοι για ένα άτακτο Brexit, επιβράδυνση στο ρυθμό μεγέθυνσης της κινέζικης οικονομίας και την εισδοχή της Ιταλική οικονομίας σε τεχνική ύφεση. Η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να καταγράφει ισχυρούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης τα επόμενα χρόνια που όμως μετριάζονται από το λιγότερο ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον που περιεγράφηκε πιο πάνω. Συγκεκριμένα το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (KOE) του Πανεπιστημίου Κύπρου προβλέπει για το 2019 και 2020 ρυθμούς μεγέθυνσης της τάξης του 3,1% σε σύγκριση με 3,3% για τα ίδια έτη που προβλεπόταν τον Οκτώβριο του 2018. Επιπλέον, τo KOE εκτιμά ότι οι κίνδυνοι λόγω του αβέβαιου διεθνούς οικονομικού κλίματος είναι καθοδικοί δηλαδή η κυπριακή οικονομία είναι δυνατόν να καταγράψει χαμηλότερους από τους προβλεπόμενους ρυθμούς μεγέθυνσης.
Αναφερθήκατε στις προβλέψεις του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ίσως θα θέλατε να εξηγήσετε πως αυτές διαφοροποιούνται από τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και γενικότερα το ρόλο του ΚΟΕ στην έρευνα για την κυπριακή και ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι προβλέψεις του ΚΟΕ για το ΑΕΠ και πληθωρισμό κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας καινοτόμες στατιστικές και οικονομετρικές μεθόδους και βασίζονται σε πέραν των 300 εγχώριων και ξένων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεικτών σε τριμηνιαία βάση. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται ανά τρίμηνο ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης οικονομετρικής ανάλυσης και μόνο χωρίς να διαφοροποιούνται από τη κρίση των στελεχών του ΚΟΕ. Στο ΚΟΕ βρίσκονται υπό εξέλιξη δύο σημαντικά έργα αναφορικά με τις προβλέψεις. Το πρώτο έργο αφορά τις βραχυχρόνιες προβλέψεις όλων των τομέων από την πλευρά της παραγωγής. Η αναλυτική αυτή προσέγγιση αναμένεται όχι μόνο να βελτιώσει τις προβλέψεις για το συνολικό ΑΕΠ αλλά να ρίξει φως στην πορεία και εξέλιξη σημαντικών τομέων της κυπριακής οικονομίας όπως, μεταξύ άλλων, του εμπορίου, κατασκευών, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Η δεύτερη πρωτοβουλία αφορά την κατασκευή δεικτών αβεβαιότητας (uncertainty indicators). Η πρόσφατη οικονομική κρίση δημιούργησε την αναγκαιότητα να οριστεί και να μετρηθεί η οικονομική αβεβαιότητα καθώς και να εκτιμηθεί η επίδραση της στην οικονομική δραστηριότητα. Τέτοιοι δείκτες χρησιμοποιούνται ευρέως από διεθνείς οργανισμούς στις οικονομικές τους αναλύσεις.
Κάνατε ειδική αναφορά στο Brexit. Ποιες πιστεύετε μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία;
Οι συνέπειες του Brexit είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστούν γιατί ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει για τι είδους αποχώρηση από την ΕΕ αναφερόμαστε. Επιπλέον, το Brexit είναι μια μοναδική πράξη με την έννοια ότι δεν υπάρχει ανάλογο προηγούμενο προηγμένης οικονομίας που να αποχώρησε από μια τόσο προχωρημένη οικονομική και εμπορική ένωση. Παρά τις δυσκολίες η Τράπεζα της Αγγλίας προέβηκε σε κάποιες εκτιμήσεις για τις οικονομικές συνέπειες για την Μεγάλη Βρετανία κάτω από διαφορετικά σενάρια. Σε όλα τα εξεταζόμενα σενάρια οι οικονομικές συνέπειες φαίνεται να είναι σημαντικές με την πτώση του ΑΕΠ σε αποχώρηση χωρίς συμφωνία να φτάνει μέχρι και το 8-10%. Δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος της Κύπρου με 7-8% των εισαγωγών/εξαγωγών αγαθών και 35-40% των τουριστικών αφίξεων οι επιπτώσεις στην Κύπρο δυνατόν να είναι σημαντικές. Επομένως, θα πρέπει, αναλόγως των εξελίξεων, να έχουμε έτοιμα τα μέτρα αντίδρασης μας, όπως επιτάχυνση των διαδικασιών εισόδου στην Κύπρο βρετανών τουριστών, στροφή σε άλλες αγορές κ.α., για μετριασμό των επιπτώσεων.
Να περάσουμε στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα που παρόλη τη πρόοδο που έχει σημειώσει εξακολουθεί να παραμένει σε σχετικά εύθραυστη κατάσταση. Συμφωνείτε με την πιο πάνω διαπίστωση; Πως οι ευρωπαϊκές οικονομικές και άλλες εξελίξεις αναμένεται να επηρεάσουν το τραπεζικό μας σύστημα; Βλέπετε να υπάρχουν πιέσεις από τον SSM που το κυπριακό τραπεζικό σύστημα δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει;
Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αναμφίβολα μετά την οικονομική κρίση και τα μέτρα που έχουν ληφθεί έχει ισχυροποιηθεί. Εκφράζονται όμως ακόμη αμφιβολίες αν είναι αρκετά ισχυρό ώστε να αντέξει την επόμενη κρίση. Προς επίρρωση αυτού του ισχυρισμού γίνεται μια σύγκριση του αμερικάνικου με το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα με το πρώτο να υπερτερεί σχεδόν σε όλους τους δείκτες. Ενδεικτικά η εξάρτηση από το τραπεζικό σύστημα περιορίζεται στο 91% του ΑΕΠ στη Αμερική έναντι 287% στην Ευρώπη, απόδοση κεφαλαίων (RοE) 9% και λόγος κόστους προς έσοδα (cost το income) 60% στις ΗΠΑ με τα αντίστοιχα νούμερα στην Ευρώπη να είναι 4,5% και 69%. Πέραν των πιο πάνω η ΕΕ κινείται προς εμβάθυνση της τραπεζικής ένωσης η οποία απαιτεί όπως τα τραπεζικά ιδρύματα απαλλαγούν από προβλήματα του παρελθόντος, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με στόχο να καταστούν πιο εύρωστα. Με άλλα λόγια τίθεται ως προαπαιτούμενο η μείωση των κινδύνων πρώτα και στη συνέχεια ο επιμερισμός των κινδύνων (risk reduction before risk sharing) που θα συνεπάγεται η εμβάθυνση της τραπεζική ένωσης. Είναι φανερό ότι τα ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα βρίσκονται υπό πίεση για ισχυροποίηση των ισολογισμών τους πολύ δε περισσότερο οι κυπριακές τράπεζες που εξακολουθούν να έχουν πολύ ψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων και συγκριτικά ψηλό λειτουργικό κόστος.
Στη συζήτηση της Εταιρίας των κυπριακών οικονομικών μελετών (ΕΚΟΜ) για τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας αναφερθήκατε και σε άλλες οικονομίες που πέρασαν από σημαντική οικονομική κρίση και στη συνέχεια, ελλείψει ικανοποιητικών τραπεζικών πιστώσεων, μεγεθύνθηκαν βασιζόμενες στις ξένες επενδύσεις (credit less recovery). Ποια η σχέση αυτών των χωρών με την εμπειρία της Κύπρου και ποια διδάγματα μπορούν να αντληθούν;
Μετά την κρίση η κυβέρνηση στοχευμένα επέλεξε την προσέλκυση ξένων επενδύσεων για επαναδραστηριοποίηση της κυπριακή οικονομίας. Όπως φαίνεται σε σχετική μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου η περίπτωση της Κύπρου δεν είναι μοναδική αλλά και άλλες χώρες μπήκαν σε κρίση ως αποτέλεσμα συνδυασμού τραπεζικής κρίσης και γρήγορης πιστωτικής επέκτασης. Μετά από μια τέτοια είδους κρίση ήταν φυσικό επακόλουθο ο τραπεζικός τομέας, στις χώρες αυτές όπως και στην Κύπρο, να μη ήταν σε θέση να χρηματοδοτήσει την επανάκαμψη της οικονομίας και το κενό συμπληρώθηκε από ξένες επενδύσεις με το φαινόμενο αυτό να αναφέρεται ως ανάκαμψη χωρίς τραπεζικές πιστώσεις (creditless recovery). Η μελέτη του Διεθνές Νομισματικού Ταμείου αναφέρει ότι τέτοιου είδους ανάκαμψεις έχουν και παρενέργειες καθώς επηρεάζουν αρνητικά το σχηματισμό κεφαλαίου και την παραγωγικότητα καθώς και τις επιχειρήσεις που στηρίζονται κυρίως στο τραπεζικό δανεισμό. Η σύσταση τους είναι ότι θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να επανέλθει ο διαμεσολαβητικός ρόλος του τραπεζικού τομέα στη χρηματοδότηση της οικονομίας και της αποτελεσματικής κατανομής των πόρων.
Είναι φανερό από τα πιο πάνω ότι η Κύπρος είχε και έχει ανάγκη τις ξένες επενδύσεις για να συνεχίσει να μεγεθύνεται. Είναι επίσης βέβαιο ότι δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από τις ξένες επενδύσεις αλλά προοδευτικά το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να αναλάβει το ρόλο του. Στην Κύπρο το τραπεζικό σύστημα όχι μόνο δεν επιτελεί αυτό το ρόλο, αλλά όπως επεξηγήθηκε πιο πάνω αν δεν επιλυθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα αποτελέσει τροχοπέδη σε περαιτέρω μεγέθυνση της κυπριακής οικονομίας. Δυστυχώς παρά την σημαντική μεγέθυνση της κυπριακής οικονομίας τα τελευταία χρόνια αυτή δεν έχει μεταφραστεί σε ανάλογη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει έντονα.
ΚΟΕ-Κέντρο υψηλής ποιότητας και ερευνητικής επίδρασης
Να αναφέρουμε πως το ΚΟΕ είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου που στοχεύει σε υψηλής ποιότητας έρευνα για την εξαγωγή συμπερασμάτων πολιτικής. Ενώ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του είναι κατά κύριο λόγο θέματα που ενδιαφέρουν την Κυπριακή οικονομία, το ΚΟΕ έχει ευρύτερους προσανατολισμούς και η έρευνά του επεκτείνεται σε ζητήματα γενικότερου ακαδημαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος. Το ΚΟΕ αντλεί χρηματοδότηση από ανταγωνιστικά κονδύλια από διάφορους ευρωπαϊκούς οργανισμούς όπως το European Research Council καθώς και από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ). Επίσης, χρηματοδότηση έλαβε από διάφορα Υπουργεία και Τράπεζες.
Το ΚΟΕ δημοσιεύει Δοκίμια Οικονομικής Πολιτικής τα αποτελέσματα των οποίων περιγράφονται στο εξαμηνιαίο ενημερωτικό δελτίο ‘Οικονομική Έρευνα’. Επίσης, δημοσιεύει σε μηνιαία και τριμηνιαία βάση ή περιοδικά διάφορα δελτία που περιγράφουν και αναλύουν την κατάσταση της Κυπριακής οικονομίας, όπως ‘Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας’ και ‘Οικονομικές Προοπτικές’, ‘Ανάλυση Παραγωγικότητας’ και ‘Σχόλιο Οικονομικής Πολιτικής’. Το αγγλόγλωσσο περιοδικό Cyprus Economic Policy Review που εκδίδει το ΚΟΕ κυκλοφορεί δύο φορές το χρόνο, (Ιούνιο και Δεκέμβριο) και στοχεύει στη δημοσίευση άρθρων υψηλής ποιότητας με συμπεράσματα πολιτικής Κυπριακού, ευρωπαϊκού καθώς και ευρύτερου ενδιαφέροντος.
Ποιες οι εκτιμήσεις σας για την παγκόσμια οικονομία και πως αυτές επηρεάζουν τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας;
H παγκόσμια και η ευρωπαϊκή οικονομία φαίνεται να επιβραδύνονται λόγω χαμηλότερης εξωτερικής ζήτησης, απειλή εντονότερου προστατευτισμού, φόβοι για ένα άτακτο Brexit, επιβράδυνση στο ρυθμό μεγέθυνσης της κινέζικης οικονομίας και την εισδοχή της Ιταλική οικονομίας σε τεχνική ύφεση. Η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να καταγράφει ισχυρούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης τα επόμενα χρόνια που όμως μετριάζονται από το λιγότερο ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον που περιεγράφηκε πιο πάνω. Συγκεκριμένα το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (KOE) του Πανεπιστημίου Κύπρου προβλέπει για το 2019 και 2020 ρυθμούς μεγέθυνσης της τάξης του 3,1% σε σύγκριση με 3,3% για τα ίδια έτη που προβλεπόταν τον Οκτώβριο του 2018. Επιπλέον, τo KOE εκτιμά ότι οι κίνδυνοι λόγω του αβέβαιου διεθνούς οικονομικού κλίματος είναι καθοδικοί δηλαδή η κυπριακή οικονομία είναι δυνατόν να καταγράψει χαμηλότερους από τους προβλεπόμενους ρυθμούς μεγέθυνσης.
Αναφερθήκατε στις προβλέψεις του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ίσως θα θέλατε να εξηγήσετε πως αυτές διαφοροποιούνται από τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και γενικότερα το ρόλο του ΚΟΕ στην έρευνα για την κυπριακή και ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι προβλέψεις του ΚΟΕ για το ΑΕΠ και πληθωρισμό κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας καινοτόμες στατιστικές και οικονομετρικές μεθόδους και βασίζονται σε πέραν των 300 εγχώριων και ξένων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεικτών σε τριμηνιαία βάση. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται ανά τρίμηνο ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης οικονομετρικής ανάλυσης και μόνο χωρίς να διαφοροποιούνται από τη κρίση των στελεχών του ΚΟΕ. Στο ΚΟΕ βρίσκονται υπό εξέλιξη δύο σημαντικά έργα αναφορικά με τις προβλέψεις. Το πρώτο έργο αφορά τις βραχυχρόνιες προβλέψεις όλων των τομέων από την πλευρά της παραγωγής. Η αναλυτική αυτή προσέγγιση αναμένεται όχι μόνο να βελτιώσει τις προβλέψεις για το συνολικό ΑΕΠ αλλά να ρίξει φως στην πορεία και εξέλιξη σημαντικών τομέων της κυπριακής οικονομίας όπως, μεταξύ άλλων, του εμπορίου, κατασκευών, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Η δεύτερη πρωτοβουλία αφορά την κατασκευή δεικτών αβεβαιότητας (uncertainty indicators). Η πρόσφατη οικονομική κρίση δημιούργησε την αναγκαιότητα να οριστεί και να μετρηθεί η οικονομική αβεβαιότητα καθώς και να εκτιμηθεί η επίδραση της στην οικονομική δραστηριότητα. Τέτοιοι δείκτες χρησιμοποιούνται ευρέως από διεθνείς οργανισμούς στις οικονομικές τους αναλύσεις.
Κάνατε ειδική αναφορά στο Brexit. Ποιες πιστεύετε μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία;
Οι συνέπειες του Brexit είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστούν γιατί ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει για τι είδους αποχώρηση από την ΕΕ αναφερόμαστε. Επιπλέον, το Brexit είναι μια μοναδική πράξη με την έννοια ότι δεν υπάρχει ανάλογο προηγούμενο προηγμένης οικονομίας που να αποχώρησε από μια τόσο προχωρημένη οικονομική και εμπορική ένωση. Παρά τις δυσκολίες η Τράπεζα της Αγγλίας προέβηκε σε κάποιες εκτιμήσεις για τις οικονομικές συνέπειες για την Μεγάλη Βρετανία κάτω από διαφορετικά σενάρια. Σε όλα τα εξεταζόμενα σενάρια οι οικονομικές συνέπειες φαίνεται να είναι σημαντικές με την πτώση του ΑΕΠ σε αποχώρηση χωρίς συμφωνία να φτάνει μέχρι και το 8-10%. Δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος της Κύπρου με 7-8% των εισαγωγών/εξαγωγών αγαθών και 35-40% των τουριστικών αφίξεων οι επιπτώσεις στην Κύπρο δυνατόν να είναι σημαντικές. Επομένως, θα πρέπει, αναλόγως των εξελίξεων, να έχουμε έτοιμα τα μέτρα αντίδρασης μας, όπως επιτάχυνση των διαδικασιών εισόδου στην Κύπρο βρετανών τουριστών, στροφή σε άλλες αγορές κ.α., για μετριασμό των επιπτώσεων.
Να περάσουμε στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα που παρόλη τη πρόοδο που έχει σημειώσει εξακολουθεί να παραμένει σε σχετικά εύθραυστη κατάσταση. Συμφωνείτε με την πιο πάνω διαπίστωση; Πως οι ευρωπαϊκές οικονομικές και άλλες εξελίξεις αναμένεται να επηρεάσουν το τραπεζικό μας σύστημα; Βλέπετε να υπάρχουν πιέσεις από τον SSM που το κυπριακό τραπεζικό σύστημα δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει;
Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αναμφίβολα μετά την οικονομική κρίση και τα μέτρα που έχουν ληφθεί έχει ισχυροποιηθεί. Εκφράζονται όμως ακόμη αμφιβολίες αν είναι αρκετά ισχυρό ώστε να αντέξει την επόμενη κρίση. Προς επίρρωση αυτού του ισχυρισμού γίνεται μια σύγκριση του αμερικάνικου με το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα με το πρώτο να υπερτερεί σχεδόν σε όλους τους δείκτες. Ενδεικτικά η εξάρτηση από το τραπεζικό σύστημα περιορίζεται στο 91% του ΑΕΠ στη Αμερική έναντι 287% στην Ευρώπη, απόδοση κεφαλαίων (RοE) 9% και λόγος κόστους προς έσοδα (cost το income) 60% στις ΗΠΑ με τα αντίστοιχα νούμερα στην Ευρώπη να είναι 4,5% και 69%. Πέραν των πιο πάνω η ΕΕ κινείται προς εμβάθυνση της τραπεζικής ένωσης η οποία απαιτεί όπως τα τραπεζικά ιδρύματα απαλλαγούν από προβλήματα του παρελθόντος, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με στόχο να καταστούν πιο εύρωστα. Με άλλα λόγια τίθεται ως προαπαιτούμενο η μείωση των κινδύνων πρώτα και στη συνέχεια ο επιμερισμός των κινδύνων (risk reduction before risk sharing) που θα συνεπάγεται η εμβάθυνση της τραπεζική ένωσης. Είναι φανερό ότι τα ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα βρίσκονται υπό πίεση για ισχυροποίηση των ισολογισμών τους πολύ δε περισσότερο οι κυπριακές τράπεζες που εξακολουθούν να έχουν πολύ ψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων και συγκριτικά ψηλό λειτουργικό κόστος.
Στη συζήτηση της Εταιρίας των κυπριακών οικονομικών μελετών (ΕΚΟΜ) για τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας αναφερθήκατε και σε άλλες οικονομίες που πέρασαν από σημαντική οικονομική κρίση και στη συνέχεια, ελλείψει ικανοποιητικών τραπεζικών πιστώσεων, μεγεθύνθηκαν βασιζόμενες στις ξένες επενδύσεις (credit less recovery). Ποια η σχέση αυτών των χωρών με την εμπειρία της Κύπρου και ποια διδάγματα μπορούν να αντληθούν;
Μετά την κρίση η κυβέρνηση στοχευμένα επέλεξε την προσέλκυση ξένων επενδύσεων για επαναδραστηριοποίηση της κυπριακή οικονομίας. Όπως φαίνεται σε σχετική μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου η περίπτωση της Κύπρου δεν είναι μοναδική αλλά και άλλες χώρες μπήκαν σε κρίση ως αποτέλεσμα συνδυασμού τραπεζικής κρίσης και γρήγορης πιστωτικής επέκτασης. Μετά από μια τέτοια είδους κρίση ήταν φυσικό επακόλουθο ο τραπεζικός τομέας, στις χώρες αυτές όπως και στην Κύπρο, να μη ήταν σε θέση να χρηματοδοτήσει την επανάκαμψη της οικονομίας και το κενό συμπληρώθηκε από ξένες επενδύσεις με το φαινόμενο αυτό να αναφέρεται ως ανάκαμψη χωρίς τραπεζικές πιστώσεις (creditless recovery). Η μελέτη του Διεθνές Νομισματικού Ταμείου αναφέρει ότι τέτοιου είδους ανάκαμψεις έχουν και παρενέργειες καθώς επηρεάζουν αρνητικά το σχηματισμό κεφαλαίου και την παραγωγικότητα καθώς και τις επιχειρήσεις που στηρίζονται κυρίως στο τραπεζικό δανεισμό. Η σύσταση τους είναι ότι θα πρέπει το συντομότερο δυνατό να επανέλθει ο διαμεσολαβητικός ρόλος του τραπεζικού τομέα στη χρηματοδότηση της οικονομίας και της αποτελεσματικής κατανομής των πόρων.
Είναι φανερό από τα πιο πάνω ότι η Κύπρος είχε και έχει ανάγκη τις ξένες επενδύσεις για να συνεχίσει να μεγεθύνεται. Είναι επίσης βέβαιο ότι δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από τις ξένες επενδύσεις αλλά προοδευτικά το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να αναλάβει το ρόλο του. Στην Κύπρο το τραπεζικό σύστημα όχι μόνο δεν επιτελεί αυτό το ρόλο, αλλά όπως επεξηγήθηκε πιο πάνω αν δεν επιλυθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα αποτελέσει τροχοπέδη σε περαιτέρω μεγέθυνση της κυπριακής οικονομίας. Δυστυχώς παρά την σημαντική μεγέθυνση της κυπριακής οικονομίας τα τελευταία χρόνια αυτή δεν έχει μεταφραστεί σε ανάλογη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει έντονα.
ΚΟΕ-Κέντρο υψηλής ποιότητας και ερευνητικής επίδρασης
Να αναφέρουμε πως το ΚΟΕ είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου που στοχεύει σε υψηλής ποιότητας έρευνα για την εξαγωγή συμπερασμάτων πολιτικής. Ενώ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του είναι κατά κύριο λόγο θέματα που ενδιαφέρουν την Κυπριακή οικονομία, το ΚΟΕ έχει ευρύτερους προσανατολισμούς και η έρευνά του επεκτείνεται σε ζητήματα γενικότερου ακαδημαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος. Το ΚΟΕ αντλεί χρηματοδότηση από ανταγωνιστικά κονδύλια από διάφορους ευρωπαϊκούς οργανισμούς όπως το European Research Council καθώς και από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ). Επίσης, χρηματοδότηση έλαβε από διάφορα Υπουργεία και Τράπεζες.
Το ΚΟΕ δημοσιεύει Δοκίμια Οικονομικής Πολιτικής τα αποτελέσματα των οποίων περιγράφονται στο εξαμηνιαίο ενημερωτικό δελτίο ‘Οικονομική Έρευνα’. Επίσης, δημοσιεύει σε μηνιαία και τριμηνιαία βάση ή περιοδικά διάφορα δελτία που περιγράφουν και αναλύουν την κατάσταση της Κυπριακής οικονομίας, όπως ‘Έρευνες Οικονομικής Συγκυρίας’ και ‘Οικονομικές Προοπτικές’, ‘Ανάλυση Παραγωγικότητας’ και ‘Σχόλιο Οικονομικής Πολιτικής’. Το αγγλόγλωσσο περιοδικό Cyprus Economic Policy Review που εκδίδει το ΚΟΕ κυκλοφορεί δύο φορές το χρόνο, (Ιούνιο και Δεκέμβριο) και στοχεύει στη δημοσίευση άρθρων υψηλής ποιότητας με συμπεράσματα πολιτικής Κυπριακού, ευρωπαϊκού καθώς και ευρύτερου ενδιαφέροντος.
