Με αφορμή τη συμπλήρωση των 10 χρόνων από τα εγκαίνια του «My Mall», ο διευθύνων σύμβουλος και συνιδιοκτήτης Ανδρέας Χατζημιτσής μιλά στο Insider για την επιτυχημένη πορεία του εμπορικού κέντρου της Λεμεσού.
Αναφέρεται στις προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει τόσο από τη χρονική συγκυρία, όσο και από τους φόβους τοπικών παραγόντων σχετικά με τη δική τους βιωσιμότητα μετά τη δημιουργία του εμπορικού κέντρου. Ο κ. Χατζημιτσής σχολιάζει και τις διεθνείς εξελίξεις που αφορούν τα εμπορικά κέντρα, καθησυχάζοντας πως δεν πρέπει να μας ανησυχούν. Την ίδια ώρα αποκαλύπτει τα πλάνα για την επέκταση του εμπορικού κέντρου και τι… δεν θα περιλαμβάνει.
Μιλά επίσης και υπό την ιδιότητά του ως αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το λιανικό εμπόριο και κυρίως για την καθυστέρηση που παρατηρείται από τις κρατικές υπηρεσίες για έκδοση των απαιτούμενων αδειών λειτουργίας.
 
Σήμερα το «My Mall» αποτελεί πόλο έλξης για την περιοχή της δυτικής Λεμεσού, ωστόσο o κ. Χατζημιτσής εκφράζει την απογοήτευσή του από τις τοπικές αρχές, οι οποίες έχουν κατά τον ίδιο παραμελήσει το Ζακάκι και ζητά να παρθούν μέτρα έτσι ώστε να επέλθει η ανάπτυξη και σε αυτό το σημείο της πόλης πέραν των ιδιωτικών πρωτοβουλιών.
Φέτος συμπληρώνονται 10 χρόνια από τη λειτουργία του My Mall. Πώς αποτιμάτε τη μέχρι τώρα πορεία του;
 
Το My Mall άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό στις 29/5/2009. Ήταν ένα μεγάλο στοίχημα με τον εαυτό μου, αλλά και ανησυχία ταυτόχρονα, αφού η απόφαση και στη συνέχεια η δημιουργία του κτηρίου προχωρούσε διά μέσου πυρών από διαφόρους φορείς, με πρώτον την ΠΟΒΕΚ και τον σύνδεσμο καταστηματαρχών της Λεμεσού, καθότι ο φόβος της απώλειας των εργασιών τους αιωρείτο πάνω από τα κεφάλια τους. Έτσι τουλάχιστον πίστευαν.
Σήμερα νιώθω δικαιωμένος για την επιλογή μου, γιατί από το 2009 μέχρι σήμερα η πορεία του εμπορικού κέντρου ήταν ανοδική τόσο σε επισκεψιμότητα όσο και σε πωλήσεις. Ενδεικτικά το 2010, η επισκεψιμότητα ήταν 3 εκατομμύρια ενώ σήμερα έχουμε αγγίξει τα 5 εκατομμύρια. Επίσης, ο τζίρος το 2010 ήταν 43 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σήμερα ανήλθε στα 85 εκατομμύρια ευρώ. Η βασική αιτία γι’ αυτήν την άνοδο του εμπορικού κέντρου είναι τα επώνυμα προϊόντα (brand names), κάτι που εύκολα μπορεί να βρει κάποιος στο δικό μας shopping Mall.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που είχατε να αντιμετωπίσετε σ’ αυτήν την πορεία;
Το εμπορικό κέντρο λόγω του μεγέθους του, ήταν κάτι νέο για τα κυπριακά δεδομένα, έτσι ήταν έντονα τα στοιχεία του φόβου αλλά και οι αντιδράσεις.
Επίσης, η τοποθεσία του εμπορικού κέντρου, περιοχή υποβαθμισμένη αλλά με άρρηκτους προσωπικούς δεσμούς, εφόσον εδώ γεννήθηκα, αλλά και η οικονομική ύφεση που παρουσιάστηκε την περίοδο 2009-2012, η κατάρρευση της Λαϊκής τράπεζας και των υπόλοιπων τραπεζών ήταν κάτι που μας ανησύχησε. Χωρίς όμως να μας επηρεάσει αρνητικά.
Προσπαθούσα συνέχεια, κάνοντας αρκετές συναντήσεις με τις διάφορες οργανώσεις και φορείς, να περάσω το μήνυμα ότι το εμπορικό κέντρο μαζί με τα καταστήματα στους εμπορικούς δρόμους θα μπορούσαν να συνυπάρξουν δίνοντάς τους και αρκετά παραδείγματα παρόμοιας φύσης από το εξωτερικό. Θα έπρεπε όμως να αναβαθμιστούν τα καταστήματά τους, άλλα και να τηρούν τα ωράρια σύμφωνα με την εκάστοτε νομοθεσία.
Οι σκέψεις μου και το μοντέλο στο οποίο είχα βασιστεί μετά από πολλές μελέτες και επισκέψεις σε εμπορικά κέντρα στο εξωτερικό, ήταν η προσφορά στον καταναλωτή, ο υγιής ανταγωνισμός άλλα και ένας νέος τρόπος για αγορές με όλες τις ανέσεις όπως, καλυμμένους χώρους, χώρους στάθμευσης, ασφάλεια και αρκετές άλλες επιλογές. Όλα μαζί θα συντελούσαν στην ικανοποίηση και άνοδο της ψυχολογίας του καταναλωτή. Αποτέλεσμα ήταν να προσφέρουμε στη Λεμεσό και σε όλους τους Κύπριους ανεξαρτήτου ηλικίας, τη χαρά να απολαμβάνουν τον δικό τους ξεχωριστό χώρο.
 
Σε ποιο στάδιο βρίσκονται τα σχέδια για επέκταση του εμπορικού κέντρου και τι να αναμένουμε; Να αναμένουμε να δούμε υπεραγορά και αίθουσες κινηματογράφου στους νέους χώρους;
Έχει ήδη παρθεί η απόφαση για την επέκταση του εμπορικού κέντρου στα βορειοδυτικά του κτηρίου, εφόσον υπάρχει επίσημα ανεξάντλητος συντελεστής. Έχουν δοθεί οδηγίες στον αρχιτέκτονα μας, για την ετοιμασία των σχεδίων χωρίς όμως να συμπεριλαμβάνεται χώρος για υπεραγορά αλλά ούτε και κινηματογράφο. Η παρουσία τέτοιων χώρων στα εμπορικά κέντρα στο εξωτερικό, αλλά και η πρόσφατη πορεία τους στα κυπριακά Malls, σε συνδυασμό με μελέτες που έχουμε κάνει δεν μας αφήνουν ικανοποιημένους με το πώς εξελίχθηκαν. Υπολογίζεται ότι η επέκταση του κτηρίου θα έχει ολοκληρωθεί το 2020.
Στις ΗΠΑ τα εμπορικά κέντρα κλείνουν το ένα μετά από το άλλο, στη μικρή Κύπρο η εικόνα είναι ακριβώς η αντίθετη. Θα πρέπει να μας προβληματίσουν αυτές οι εξελίξεις;
Όντως στις ΗΠΑ έχουν κλείσει αρκετά εμπορικά κέντρα (από τα 1500 περίπου έχουν μείνει 1000) για αρκετούς λόγους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα εμπορικά κέντρα άρχισαν να εμφανίζονται από το 1950. Με την πάροδο του χρόνου, εμφανίστηκαν νέα, πιο μεγάλα εμπορικά κέντρα με καλύτερο σχεδιασμό και καλύτερες προδιαγραφές. Αποτέλεσμα ήταν το κλείσιμο κάποιων απ’ αυτών. Ένας άλλος λόγος είναι η αλλαγή στις συνήθειες των Αμερικανών. Οι νέες προκλήσεις και ο ανεπαρκής χρόνος στην καθημερινότητά τους.
 
Χαρακτηριστικά, το μικρότερο χρονικό διάστημα που μπορεί να αναλώσει κάποιος σε ένα εμπορικό κέντρο είναι 2-3 ώρες. Οι διαδικτυακές αγορές είναι ακόμα ένας λόγος που δημιουργεί πρόβλημα στα εμπορικά κέντρα. Ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει πλέον, οποιοδήποτε προϊόν εύκολα, ποιοτικά και χωρίς σπατάλη χρόνου.
Όσο για τα κυπριακά δεδομένα, θεωρώ ότι λόγω μεγέθους και μεγάλης απόστασης δεν πρέπει να μας ανησυχούν αυτές οι εξελίξεις, τουλάχιστον για τα επόμενα 10 χρόνια.
Αργούν οι άδειες
Υπό την ιδιότητά σας ως αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου, ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας σήμερα;
Από την ιδιότητά μου ως αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου τα σημαντικότερα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουμε σήμερα, είναι η καθυστέρηση κρατικών υπηρεσιών στην έκδοση των απαιτούμενων αδειών λειτουργίας και η λειτουργία μη αδειοδοτημένων υποστατικών με την ανοχή των κρατικών υπηρεσιών και φυσικά όλες τις αλυσιδωτές επιπτώσεις. Επίσης, ο κακός προγραμματισμός και συντονισμός εκτέλεσης έργων, με αποτέλεσμα όλες τις αρνητικές επιπτώσεις τόσο των επιχειρηματιών αλλά και των καταναλωτών.
Με τη δημιουργία του καζίνου σε κοντινή απόσταση από το εμπορικό κέντρο αλλά και άλλες αναπτύξεις που σχεδιάζονται στην περιοχή, κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει πως η δυτική περιοχή της Λεμεσού εξελίσσεται στο νέο hot spot της πόλης; Έτσι έχουν τα πράγματα στην πράξη;
Τον Μάρτιο του 2010 σε μια άλλη συνέντευξή μου είχα δηλώσει ότι το My Mall θα είναι ο πυρήνας στο αναπτυξιακό πρόγραμμα της Δυτικής Λεμεσού και συγκεκριμένα στο Ζακάκι. Σήμερα το 2019 δεν νομίζω να υπάρχει άτομο που να αμφισβητεί αυτό το οποίο έβλεπα πριν 10 χρόνια. Υπάρχουν όντως, μετά το προσωρινό καζίνο, ιδιωτικές πρωτοβουλίες και επενδύσεις. Από την άλλη απουσιάζει έντονα η παρουσία του Δήμου Λεμεσού, όχι μόνο σήμερα αλλά και τα τελευταία 50 χρόνια από τους εκάστοτε δημάρχους.
Δεν νοείται με αυτές τις μεγάλες επενδύσεις, αυτούς τους αριθμούς επισκεψιμότητας, τόσο των φορολογουμένων Κυπρίων αλλά και των ξένων επισκεπτών, όπως επίσης και της επιπρόσθετης προβλεπόμενης αύξησης λόγω του καζίνου θερέτρου, να μη δίνει σημασία ο Δήμος Λεμεσού σε θέματα που άπτονται της άμεσης επίλυσης.
Ποια ζητήματα εμποδίζουν την ανάπτυξη στα δυτικά της Λεμεσού και τι θα μπορούσε να κάνει ο Δήμος;
Με λυπεί το γεγονός ότι ο δήμαρχός μας, μόλις πρόσφατα σε συνέντευξή του αναφέρθηκε σε αναπτυξιακά έργα που πρόκειται να γίνουν στη δυτική περιοχή της Λεμεσού (περιοχή Αγίου Αντωνίου, Παλαιό Λιμάνι, Άγιος Ιωάννης κ.λπ) χωρίς να συμπεριλαμβάνει το Ζακάκι, που είναι η κατεξοχήν δυτική περιοχή της Λεμεσού και η πιο παραμελημένη. Δεν νομίζω να περιποιεί τιμή, μετά από τέτοιου μεγέθους ιδιωτικές επενδύσεις, να απουσιάζει ο Δήμος Λεμεσού.
Κάποια από τα ζητήματα που θα μπορούσε να δει ο Δήμος είναι η επίσπευση σύνδεσης ολόκληρης της ενορίας Ζακακίου με τον κεντρικό αγωγό αποχέτευσης, η αναβάθμιση του οδικού δικτύου κατά μήκος της Φραγκλίνου Ρούσβελτ και των οδικών αρτηριών με σημάνσεις, διαβάσεις πεζών, ασφαλτοστρώσεις, κυρτώματα κ.λπ. Επίσης, πρέπει να προχωρήσει σε συντήρηση και τοπιοτέχνηση των κυκλικών κόμβων του κάθετου δρόμου, δεντροφύτευση κατά μήκος του δρόμου, τοποθέτηση ηχοπετασμάτων κατά μήκος του κάθετου δρόμου για μείωση της ηχορύπανσης κατά μήκος της οικιστικής περιοχής. Να τοποθετηθούν φώτα τροχαίας στη διασταύρωση επί της λεωφόρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ και της οδού Τάσου Α. Επιπρόσθετα, να αυξηθεί ο συντελεστής δόμησης και ύψους κατά την προσεχή αλλαγή του τοπικού σχεδίου της ενορίας Ζακακίου και δυτικά του κάθετου δρόμου, να δημιουργηθεί πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής στις οδούς Αριστείδη Χαραλάμπους και Κουμπερτέν και να αναβαθμιστεί η περιοχή aκτής Lady’s Mile σε συνεργασία με τις αγγλικές Βάσεις. Θα πρέπει επίσης να απομακρυνθούν οι δύο κεραίες από την οδό Αλέκου Σακελάριου και να γίνεται διακόσμηση της δυτικής περιοχής Ζακακίου κατά τη διάρκεια διαφόρων εορταστικών περιόδων όπως Χριστούγεννα, Πάσχα, Καρναβάλια, εθνικές επέτειοι.
 

Συνέντευξη στον Μάριο Α. Ρούσσο στο περιοδικό Insider (τεύχος Μαρτίου 2019)