Την αποκάλυψη ότι υπάρχουν σε εξέλιξη συζητήσεις με διάφορες τράπεζες, κάνει ο Κωνσταντίνος Λοϊζίδης, στην πρώτη του συνέντευξη ως Διευθύνων Σύμβουλος και πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Astrobank. Παρόλο που σε σχέση με την περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας στην Κύπρο αναφέρει πως δεν υπάρχει οποιαδήποτε νομική συμφωνία, εντούτοις, αποκαλύπτει πως ο μεγάλος αριθμός τραπεζών που εξακολουθεί να υπάρχει στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα αποτελεί την αιτία που υπάρχουν σήμερα σε εξέλιξη, διαβουλεύσεις μεταξύ της Astrobank κι άλλων τραπεζών.
– Έχοντας αναλάβει πρόσφατα το ρόλο του διευθύνοντος συμβούλου της τράπεζας, ποιος είναι ο μεγαλύτερος στόχος που έχετε θέσει; Να μου επιτρέψετε να μην περιοριστώ σε ένα μόνο στόχο αλλά να αναφέρω πέντε σημαντικούς στόχους που έχουμε θέσει. Κατ’ αρχήν επιδιώκουμε την ομαλή και γρήγορη αφομοίωση της πρώην usb bank. Δεύτερον, προχωρούμε με τη δημιουργία μίας ξεχωριστής εταιρείας στην οποία θα μεταφερθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τράπεζας. Τρίτον, προγραμματίζουμε την εισαγωγή κάποιων καινοτόμων προϊόντων που θα αφορούν τόσο τους πελάτες λιανικής όσο και κάποια προϊόντα που θα σχετίζονται με την αγορά κεφαλαίων για επιχειρηματικούς πελάτες, τα οποία για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν στην Κύπρο. Τέταρτον, θέλουμε μέχρι τα μέσα του 2020 να έχουμε το καλύτερο ψηφιακό προϊόν στην κυπριακή τραπεζική αγορά. Πέμπτον, θέλουμε η τράπεζα να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο μέσω εξαγορών και όχι μόνο οργανικά. Μετά τη απορρόφηση της πρώην usb γίνονται συζητήσεις με ένα αριθμό άλλων τραπεζών.
– Ας τα πάρουμε ένα – ένα τότε. Πως προχωρά η διαδικασία απορρόφησης της usb; H διαδικασία εξελίσσεται ομαλά και θα ολοκληρωθεί περί τα μέσα Σεπτεμβρίου, όταν θα γίνει η ηλεκτρονική μεταφορά όλων των στοιχείων του ισολογισμού της πρώην usb στην Astrobank. Στο ενδιάμεσο, γίνεται πάρα πολλή δουλειά. Σε θέματα συστημάτων, σε σχέση με την εκπαίδευση του προσωπικού και την ανάπτυξη κοινής κουλτούρας, για βελτίωση των διαδικασιών εξυπηρέτησης των πελατών, κλεισίματος καταστημάτων που είναι σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους και ίσως ανοίγματος καινούργιων αν χρειάζεται. Θεωρώ πως είναι μία καλή ευκαιρία για να βελτιώσουμε πάρα πολλά πράγματα στην τράπεζα γενικότερα.
– Όλα αυτά τα είχατε προβλέψει εκ των προτέρων; Ευτυχώς έχουμε την απαιτούμενη πείρα από την περίοδο που η Τράπεζα Πειραιώς είχε απορροφήσει οκτώ συνολικά τράπεζες και χρησιμοποιούμε κάποιους συμβούλους που τότε συμμετείχαν στη διαδικασία. Παράλληλα, έχουμε και εξωτερικούς συμβούλους, την KPMG και την PwC, αλλά και εντός της τράπεζας υπάρχει ισχυρή τεχνογνωσία.
– Σε σχέση με το προσωπικό της τράπεζας, υπάρχουν σκέψεις για σχέδιο εθελούσιας εξόδου;Υπάρχουν πολλές σκέψεις στο τραπέζι αλλά τίποτα δεδομένο στο παρόν στάδιο. Άλλωστε, αυτήν την στιγμή χρειάζεται όλο το προσωπικό. Ίσως στο μέλλον αυτή η ανάγκη να γίνει εντονότερη, ειδικά αν υπάρξει απορρόφηση κι άλλων τραπεζών. Αυτήν την στιγμή όμως δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις.
Τίποτα ανακοινώσιμο
– Πάμε στο κεφάλαιο εξαγορών. Τελικά υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία για απόκτηση της Εθνικής Τράπεζας Κύπρου; Δεν έχω κανένα σχόλιο. Αυτό που μπορώ να πω, είναι πως όταν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο θα το κάνουμε. Υπήρξαν δημοσιεύματα ότι η Astrobank συμφώνησε με την Εθνική. Δεν υπάρχει καμία νομική συμφωνία η οποία να αντικατοπτρίζει κάτι τέτοιο. Εφόσον υπάρξει τέτοια εξέλιξη, με οποιαδήποτε τράπεζα, θα γίνουν οι ανακοινώσεις που προβλέπει η νομοθεσία.
– Αναφερθήκατε σε επαφές και με άλλες τράπεζες. Υπάρχει κάτι χειροπιαστό; Θα έλεγα ότι 3-4 τράπεζες, διαφόρων μεγεθών, εξετάζουν τις επιλογές τους γιατί ίσως να μην μπορούν να δικαιολογήσουν τη συνέχιση της αυτόνομης παρουσίας τους στην Κύπρο. Σήμερα, υπάρχουν 12 κυπριακές τράπεζες, τρεις θυγατρικές ελληνικών τραπεζών και 4-5 τράπεζες από άλλες χώρες. Σίγουρα είναι περισσότερες απ’ όσες χρειάζεται η χώρα. Στην Ελλάδα υπάρχουν 4 μεγάλες τράπεζες και 2-3 μικρές και εξυπηρετούν μία αγορά που είναι πολύ μεγαλύτερη από την κυπριακή. Δεν είναι λογικό να έχουμε τόσες πολλές τράπεζες. Και για όσους ανησυχούν, με τις συγχωνεύσεις τραπεζών δεν θα μειωθεί η ανταγωνιστικότητα στην τιμολόγηση.
– Η εμπλοκή της Astrobank σε τέτοιου είδους συζητήσεις αφορά μόνο περιπτώσεις εξαγοράς ή δεν αποκλείεται και ενδεχόμενο συγχώνευσης; Και τα δύο. Δεν είμαστε δογματικοί σ’ αυτό το θέμα.
– Οι μέτοχοι σας θεωρείτε πως έχουν διάθεση να βάλουν κι άλλα κεφάλαια αν χρειαστεί; Βεβαίως. Αισθάνομαι ότι οι μέτοχοι υποστηρίζουν την τράπεζα σε μεγάλο βαθμό.
Ξεχωριστή εταιρεία
– Όσον αφορά τον τρόπο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, πρόσφατα ανακοινώσατε τη δημιουργία μίας εσωτερικής εξειδικευμένης μονάδας. Να υποθέσουμε πως η ξεχωριστή εταιρεία στην οποία αναφερθήκατε θα είναι η μετεξέλιξή της; Ναι. Τα δάνεια θα παραμείνουν στον ισολογισμό της τράπεζας αλλά η διεθνής εμπειρία έχει δείξει πως όταν αυτά τα προβληματικά περιουσιακά στοιχεία βρεθούν σε μία ξεχωριστή μονάδα, έστω κι αν στελεχώνεται από πρώην υπαλλήλους της τράπεζας, παρουσιάζεται αύξηση στις εισπράξεις της τάξης του 20%. Ενδεχομένως γιατί υπάρχει λιγότερος συναισθηματισμός, επιπρόσθετα κίνητρα και εξειδίκευση από εξωτερικούς συνεργάτες. Παράλληλα, με αυτόν τον διαχωρισμό μπορεί η διοίκηση και οι μέτοχοι της τράπεζας να έχουν καλύτερη και πιο ξεκάθαρη εικόνα της πορείας των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
– Είναι σε εξέλιξη η συγκεκριμένη διαδικασία; Ναι.
– Αναφερθήκατε σε εξωτερικούς συνεργάτες. Σκέφτεστε να συνεργαστείτε με κάποια εξειδικευμένη εταιρεία από το εξωτερικό σ’ ότι αφορά τη διαχείρισή τους; Τέτοιου είδους κινήσεις έκαναν οι άλλες τράπεζες. Στο παρόν στάδιο εμείς δεν προτιθέμεθα να κάνουμε κάτι τέτοιο. Θα δούμε πρώτα πως εξελίσσεται η αγορά.
– Ούτε για πώληση δανείων υποθέτουμε κάνετε σκέψεις αυτήν την περίοδο. Όχι, γιατί βλέπουμε πως υπάρχει κρυμμένη αξία στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο. Για παράδειγμα έχουμε 1000 δανειολήπτες που μας οφείλουν 48 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για προσωπικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, για τα οποία λάβαμε ικανοποιητικές προβλέψεις. Από την αγορά στην Ελλάδα, βλέπουμε πως αντίστοιχα χαρτοφυλάκια πωλούνται προς 3-7% της αξίας τους. Τεράστιο κούρεμα. Αισθανόμαστε πως υπάρχει περιθώριο για εισπράξεις που θα αποφέρουν μεγαλύτερο οικονομικό όφελος, παρά την πώληση τους με τέτοιο «κούρεμα» στην αξία τους.
– Να υποθέσουμε πως δεν έχετε ούτε την πίεση από τον Επόπτη για να ξεφορτώσετε δάνεια; Όχι, δεν υπάρχει εποπτική πίεση. Αλλά προετοιμαζόμαστε για να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
– Επικεφαλής της συγκεκριμένης εταιρείας θα είναι ο κ. Ανδρέας Θεοδωρίδης; Μάλιστα.
– Κεφάλαιο νέα προϊόντα. Τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε ότι θα εισάγετε προϊόντα που σήμερα δεν υπάρχουν στην αγορά; Θα προτιμούσα στο παρόν στάδιο να μην εισέλθω σε λεπτομέρειες, ούτε βέβαια ισχυρίζομαι πως θα ανακαλύψουμε τον τροχό. Υπάρχουν όμως προϊόντα και λύσεις που έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε άλλες αγορές και θα τα παρουσιάσουμε σύντομα και σταδιακά στην κυπριακή αγορά. Υπενθυμίζω τα προϊόντα που παρουσιάσαμε σχετικά πρόσφατα, το ηλεκτρονικό πορτοφόλι sKash και τα δανειακά προϊόντα fast cash των οποίων η αποδοχή ήταν ιδιαίτερα θετική.
Χρήσιμα εργαλεία
– Υπάρχει τεράστιος θόρυβος τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τραπεζικού τομέα και είναι ένας από τους στόχους που μας αναφέρατε κι εσείς. Είναι πράγματι ο Κύπριος καταναλωτής τόσο έτοιμος; Ειλικρινά, όχι ακόμα. Αλλά χρειάζεται να του προσφερθούν και κάποιες χρήσιμες λύσεις. Ο πελάτης θέλει να ξέρει συγκεκριμένες πληροφορίες και χρηματοδοτικές λύσεις που να ανταποκρίνονται εγκαίρως και με συγκεκριμένο τρόπο στις ανάγκες του. Αν απλώς ενημερώνεται για το υπόλοιπο του λογαριασμού του ή για μία συναλλαγή που έκανε, δεν κερδίζει οτιδήποτε. Εμείς δεν θα μείνουμε στα τετριμμένα. Θα χρησιμοποιήσουμε λύσεις τεχνητής νοημοσύνης για να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να βελτιώσουν τη ζωή τους.
– Με βάση όλα τα πιο πάνω και έχοντας υπόψη ότι η Ελληνική μετά την απορρόφηση του Συνεργατισμού κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη λιανική τραπεζική, η Τράπεζα Κύπρου έχει τη μερίδα του λέοντος στο corporate banking και επιπρόσθετα υπάρχει ο ανταγωνισμός από τις υπόλοιπες τράπεζες, που βλέπετε να υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης για εσάς; Καταρχήν, δεν φαίνεται πως Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική επιδιώκουν αύξηση των μεριδίων τους στην αγορά μέσω ενός πολέμου τιμών. Επίσης, οι πλείστες τράπεζες έχουν εσωτερικά θέματα να επιλύσουν. Μπορεί η Τράπεζα Κύπρου να έκανε εκπληκτική δουλειά με τη διαχείριση των προβληματικών της δανείων και η Ελληνική μία πολύ καλή συμφωνία για τον Συνεργατισμό, ωστόσο, η διαχείριση τέτοιων θεμάτων απαιτεί εσωτερική αφοσίωση και χρόνο. Επειδή εμείς είμαστε μικροί σε μέγεθος, επιλέγοντας ένα μικρό αριθμό στοχευμένων πελατών μπορούμε να αυξήσουμε τα μεγέθη μας χωρίς να «πειράξουμε» τόσο πολύ τις μεγάλες τράπεζες. Επίσης, έχουμε τις επαφές μας και θα έχουμε τα κατάλληλα προϊόντα για να είμαστε ανταγωνιστικοί στην αγορά. Σεβόμαστε τις μεγάλες τράπεζες αλλά είμαστε «προσεκτικά αισιόδοξοι» ότι θα τα καταφέρουμε.
Χρηματιστήριο και κερδοφορία
Γίνονται σκέψεις για είσοδο της τράπεζας σε μία χρηματιστηριακή αγορά; Βεβαίως. Είναι γραπτή επιθυμία των μετόχων της τράπεζας, ότι σε 3-5 χρόνια από τη μέρα που πήραν τον έλεγχο -τον Δεκέμβριο του 2016- η τράπεζα θα εισέλθει στο χρηματιστήριο. Είναι αναγκαίο να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης της αξίας της τράπεζας και επίσης είναι πιο εύκολο κάποιος να εισέλθει στη μετοχική δομή ή να εξέλθει.
– Μιλάμε για το ΧΑΚ; Ναι.
– Αν σας ζητούσαμε ένα στόχο για την κερδοφορία της τράπεζας; Θα έλεγα 10% ως προ τα κεφάλαια (Return on Capital) και 1.5% ως προς τα περιουσιακά στοιχεία (Return on Assets). Αν δεν πετύχουμε αυτόν τον στόχο στο τέλος του 2019 θα είμαι απογοητευμένος.
Η ουσία των προβλημάτων
– Πως βλέπετε την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος σήμερα; Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα; Τα προβλήματα είναι λίγο – πολύ γνωστά. Αν κοιτάξουμε πίσω από τα προβλήματα, θα επαναλάβω πως ο μεγάλος αριθμός τραπεζών που εξακολουθούν να υπάρχουν, είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Ειδικά οι μικρές τράπεζες είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθούν στις κανονιστικές απαιτήσεις που αυξάνονται συνεχώς. Το κόστος είναι μεγάλο και χρειάζονται πολλές εργατοώρες. Δεύτερο πρόβλημα που εντοπίζω είναι πως οι εταιρείες στην Κύπρο δεν έχουν το απαιτούμενο μέγεθος για να αξιολογούνται από ανεξάρτητους φορείς. Επίσης, υπάρχουν πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις για τις οποίες ακόμα δεν έχουν διαχωριστεί τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης από αυτά του ιδιοκτήτη. Όσον αφορά την οικονομία, διακρίνουμε πως με την έξοδο από το μνημόνιο δεν υπάρχει η ζήτηση για δάνεια που θα αναμέναμε ή καλύτερα η σοβαρή ζήτηση για δάνεια.
Και να εκφράσω κι ένα παράπονο. Πολλές φορές βλέπουμε πως οι τράπεζες βρίσκονται πολύ εύκολα στο στόχαστρο λες και μπορούν να τυπώσουν χρήματα και να τα μοιράσουν. Πολλοί ξεχνούν πως οι τράπεζες διαχειρίζονται χρήματα των καταθετών και από αυτά τα χρήματα δίνουν τα δάνεια. Το να ακυρώσουμε μία διαδικασία εκποίησης, είτε αφορά πρώτη κατοικία ή πέμπτη κατοικία, σημαίνει πως η κατάθεση κάποιου ατόμου τίθεται σε κίνδυνο.
– Μιλάμε όμως για την Κύπρο στην οποία έγινε κούρεμα καταθέσεων. Σίγουρα οι τράπεζες φταίνε για πολλά πράγματα, αλλά νιώθω ότι υπάρχει έλλειψη γνώσης για τα τραπεζικά θέματα.
– Γενικότερα, πως βλέπετε το μέλλον της κυπριακής οικονομίας; Είμαι πολύ αισιόδοξος. Η οικονομία πάει πολύ καλά. Πιστεύω πως η κυβέρνηση κάνει καλή δουλειά και χειρίστηκε με τον σωστό τρόπο το θέμα του Συνεργατισμού. Κανένας δεν έχασε τα λεφτά του ή τη δουλειά του. Επίσης έγιναν και κάποιες άλλες μεταρρυθμιστικές ενέργειες όπως η αποκρατικοποίηση των λιμανιών. Πιστεύω πως η αύξηση του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια θα ξεπεράσει το 4% παρά τις προβλέψεις για χαμηλότερους ρυθμούς, ενώ θα υπάρξει και αύξηση της παραγωγικότητας.
– Μεγαλύτεροι κίνδυνοι; Ένας εξωτερικός πολιτικός κίνδυνος οποιασδήποτε μορφής ή κάποια απόφαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο που να επηρεάζει έστω και ακούσια, αλλά σημαντικά την Κύπρο.
– Πολλοί θεώρησαν ως έκπληξη το ότι αναλάβατε το ρόλο του διευθύνοντος συμβούλου και προέδρου της εκτελεστικής επιτροπής της Astrobank. Εσείς πως νιώθετε; Η τραπεζική μου εμπειρία περνά μέσα από έξι διαφορετικές χώρες αφού από το 1981 που είμαι στον τομέα, εργάστηκα στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ελλάδα, στην Αίγυπτο, στο Μπαχρέιν και φυσικά στην Κύπρο. Νιώθω πως έχω προσλαμβάνουσες παραστάσεις που καλύπτουν πολλές πτυχές του τραπεζικού τομέα και πως έχω μάθει ακόμα και από τα λάθη του παρελθόντος. Πιστεύω πως μαζί με τους συνεργάτες μου μπορούμε να βοηθήσουμε και την τράπεζα και την οικονομία.
Who is who
Από τον Μάρτιο 2019, έχει αναλάβει την ηγεσία της AstroBank μαζί με την υφιστάμενη διευθυντική ομάδα. Προηγουμένως ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής Τράπεζας Πειραιώς. Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος Κυπριακών Αερογραμμών, Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Τράπεζας, Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας καθώς και Διευθύνων Σύμβουλος της Bankers Trust, μιας από τις τότε μεγαλύτερες Αμερικανικές τράπεζες. Ταυτόχρονα, διατελεί πρόεδρος ή μέλος μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Είναι απόφοιτος Imperial College και ΜΙΤ. Έχει εργαστεί διαδοχικά στην Νέα Υόρκη, Bahrain, Λονδίνο, Κύπρο, Κάιρο και Αθήνα.
