Μ. Καμμάς: Να κερδηθεί η μάχη της ανάκαμψης

 

Εκτιμάτε ότι η οικονομική κρίση που προκαλεί η πανδημία θα δημιουργήσει νέα γενιά κόκκινων δανείων, με τον κύριο όγκο να προέρχεται από την υποτροπή των ήδη ρυθμισμένων δανείων;

 

Κοιτάξτε, οι κίνδυνοι που διαχρονικά απειλούν την ομαλότητα, την κανονικότητα και τον ρυθμό ανάπτυξης μιας οικονομίας έχουν

αντίκτυπο και στις τραπεζικές εργασίες. Οικονομία και τράπεζες λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία οπότε θα είναι ουτοπικό μέσα σε αυτό που όλος ο πλανήτης βιώνει, το οποίο προκαλεί και σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις, να πιστεύαμε ότι δεν θα επηρεάσει και τις τράπεζες. 

 

 

Παρόλα αυτά όμως, θα πρέπει να κάνουμε και κάποιες σημαντικές διαπιστώσεις οι οποίες προκύπτουν και ως μαθήματα και από προηγούμενες περιόδους με οικονομικές αναταράξεις. Καταρχάς, έχουμε δει τόσο την ΕΕ όσο και τη δική μας κυβέρνηση να επιδιώκουν άμεσες και δραστικές λύσεις, προκειμένου να στηρίξουν την οικονομία μέσα από σειρά δημοσιονομικών μέτρων τόσο προς την κατεύθυνση των εργαζομένων όσο και προς αυτήν των επιχειρήσεων. Την ίδια ώρα, είναι ξεκάθαρο πλέον ότι οι τράπεζες -που εν πολλοίς έχουν αφήσει πίσω τα μεγάλα προβλήματα της προηγούμενης δεκαετίας- αξιολογούνται ως ένα σημαντικό εργαλείο και μέσο αντιμετώπισης των προκλήσεων και όχι ως κομμάτι του προβλήματος. Την ίδια ώρα, οι ειδικοί επιστήμονες που ασχολούνται με την ιατρική διάσταση της πανδημίας αναφέρονται σε κάτι προσωρινό. 

 

Οι πιο πάνω παράμετροι αποτελούν κομμάτια ενός σύνθετου πλέγματος εξελίξεων και δεδομένων, το οποίο κράτη, επιχειρήσεις και τα αρμόδια όργανα της ΕΕ θα επιδιώξουν να αντιμετωπίσουν με τις μικρότερες δυνατές συνέπειες. 

 

Συνεπώς, είναι λογικό κάποιες επιχειρήσεις ή νοικοκυριά να επηρεαστούν σε τέτοιο βαθμό -από τη σημερινή κρίση- που στο εγγύς μέλλον να αντιμετωπίσουν δυσκολίες εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών τους, μεταξύ αυτών και των δανείων τους. Η προσδοκία και η εργασία που αυτό τον καιρό επιτελείται στον τραπεζικό τομέα αποσκοπεί στη βέλτιστη συνεργασία με τους δανειολήπτες, ούτως ώστε να περιοριστούν κατά το μέγιστο οι αρνητικές επιπτώσεις. 

 

Πόσο πίσω πηγαίνει ο στόχος για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 10% για το τραπεζικό σύστημα. Πότε θα μπορούμε να ξαναβάλουμε στο τραπέζι νέα υποχώρηση των προβληματικών δανείων και ποιος θα είναι ο νέος στόχος;
Είναι, θεωρώ, κάπως πρώιμο να μιλάμε για ποσοστιαίους στόχους αποκλιμάκωσης του ύψους των μη εξυπηρετούμενων δανείων την ώρα που το ένα τρίτο -περίπου- του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου έχει τεθεί υπό τις πρόνοιες του διατάγματος αναστολής δόσεων, σε μια αγορά που τόσο τοπικά όσο και παγκόσμια αντιμετωπίζει μεγάλες και μέχρι στιγμής ανυπολόγιστες προκλήσεις. Ο μεγάλος στόχος του τραπεζικού συστήματος είναι η ουσιαστική στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων με σκοπό τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων και επάνοδο στην κανονικότητα το συντομότερο δυνατό. Αφού οι πιέσεις που η πανδημία προκαλεί στην οικονομία υποχωρήσουν θα πρέπει με νηφαλιότητα και πνεύμα αλληλοκατανόησης και συνεργασίας κράτη, επιχειρήσεις, νοικοκυριά, εργαζόμενοι, τράπεζες και εποπτικές αρχές να βρουν -σε σωρεία ζητημάτων- τη χρυσή τομή που θα στηρίξει την επαναφορά της οικονομίας σε κανονικούς ρυθμούς κατά τον μέγιστο δυνατό βαθμό. 

 

 

Η αναστολή δανείων μέχρι τέλος του χρόνου εκτιμάτε ότι θα αλλάξει την κουλτούρα των πελατών και θα ξαναδούμε εκ νέους αθετήσεις πληρωμών ή νέα γενιά στρατηγικών κακοπληρωτών;

 

Δεν πιστεύω ότι η κουλτούρα συμπεριφοράς σημαντικής μερίδας πολιτών, ή δανειοληπτών στην προκειμένη, αλλάζει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης, οι συνθήκες που υπάρχουν σε κάθε κρίση κρύβουν και κάποιες απαντήσεις σε ερωτήματα τα οποία βεβαίως μόνο στην πράξη θα απαντηθούν. Για παράδειγμα το πλαίσιο που θέτει το διάταγμα αναστολής δόσεων αναφέρεται σε συνεπείς δανειολήπτες, παράμετρος που αξιολογείται θετικά διότι στηρίζει άτομα, επιχειρήσεις ή νοικοκυριά που πλήττονται από την πανδημία αλλά μέχρι πρόσφατα συγκαταλέγονταν στην κατηγορία των καλών δανειοληπτών. Παράλληλα, ο τρόπος με τον οποίο θα αντιδράσουν οι επιχειρήσεις σε σχέση με το εργατικό δυναμικό τους, αλλά και ο βαθμός που μια επιχείρηση ή ένας ολόκληρος τομέας -όπως για παράδειγμα ο τουρισμός- θα πληγούν από την πανδημία αποτελούν επίσης σημαντικές παραμέτρους αναφορικά με το ενδεχόμενο διαφοροποίησης στάσης δανειοληπτών έναντι των δανειακών υποχρεώσεών τους. 

 

Με απλά λόγια εάν κάποιος δει τα εισοδήματά του να επηρεάζονται σε δραματικό βαθμό, τότε σίγουρα θα επιλέξει ποιες οικονομικές υποχρεώσεις θα καλύψει. Την ίδια ώρα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος δημιουργίας νέων στρατηγικών κακοπληρωτών, ως απόρροια λαϊκίστικων θέσεων ή λανθασμένων αντιλήψεων που δημιουργούνται και συντηρούνται σε περιόδους κρίσεων. Ο τραπεζικός τομέας αποτελεί έναν από τους κλάδους οι οποίοι συχνά δέχονται κριτική, αρνητική δημοσιότητα ή γίνονται μέρος πολιτικών αντιπαραθέσεων. Προφανώς, τέτοιες προσεγγίσεις κάθε άλλο παρά βοηθούν τις τράπεζες να λειτουργούν περαιτέρω υποβοηθητικά προς τους πελάτες τους, αφού προκαλείται αναστάτωση, χάνεται χρόνος ή λαμβάνονται αποφάσεις που τελικώς αντί να στηρίζουν ενδεχομένως να δημιουργούν νέα προβλήματα στις τράπεζες και κατ’ επέκταση στους μετόχους, τους καταθέτες, τους δανειολήπτες και συνεπώς επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος. 
Αυτός είναι και ο λόγος που ως Σύνδεσμος Τραπεζών διαχρονικά επιδιώκουμε τη συνεργασία, τη σύνεση και τον παραγωγικό διάλογο στις επαφές μας με τα κόμματα, οι οποίες κατά κύριο λόγο πραγματοποιούνται σε επίπεδο διαβούλευσης κατά το κοινοβουλευτικό έργο. 

 

Το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από το 2013 τόσο σε επίπεδο κεφαλαίων όσο και ρευστότητας. Ποιος είναι ο ρόλος των τραπεζών για την ανάκαμψη της οικονομίας, ειδικά μετά τις χαλαρώσεις που έδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;

 

Οι τράπεζες εισέρχονται σε αυτή την κρίση με καλύτερα δεδομένα, όπως εύστοχα σημειώνετε και παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι σε θέση να επιτελέσουν ουσιαστικό ρόλο προς απάμβλυνση των πολυδιάστατων προβλημάτων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Οι τράπεζες έχουν αποδείξει τόσο την αποφασιστικότητα όσο και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν τη σημερινή κατάσταση, μέσω ενδελεχούς μελέτης των άμεσων προβλημάτων που προέκυψαν κατά τις προηγούμενες εβδομάδες στη χώρα μας. Παράλληλα, είναι σε διαρκή επικοινωνία με τους πελάτες τους, προκειμένου να εντοπίσουν, να κωδικοποιήσουν και να δώσουν άμεσα λύσεις σε χρηματοδοτικές ανάγκες, παροχή άμεσης ρευστότητας, αναδιάρθρωση δανεισμού, καθώς και εξυπηρέτησης υπό τις αντίξοες συνθήκες που η πανδημία προκαλεί σε διάφορα επιχειρησιακά επίπεδα. 

 

Ως κράτος και ως τράπεζες ήμασταν σε σαφώς καλύτερη θέση συγκρίνοντάς την με αυτή που η χώρα μας βρέθηκε το 2013. Αυτός είναι ίσως και ο βασικότερος λόγος που μπορούν να γίνουν πολλά περισσότερα και σε μικρό χρονικό διάστημα. Η πολιτεία από τις πρώτες ημέρες της πανδημίας στην Κύπρο ανακοίνωσε μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων. Αντίστοιχα και οι τράπεζες έδωσαν άμεσες λύσεις σε προβλήματα δανειοληπτών (όπως η απόφαση αναστολής των εκποιήσεων για τρεις μήνες, η άμεση ανταπόκριση στην ανάγκη δημιουργίας λογαριασμών για άτομα που δεν είχαν ή η έκδοση καρτών χωρίς χρέωση και βεβαίως η υπεύθυνη και ορθή στάση που επέδειξαν υποβοηθώντας στον σχεδιασμό και κυρίως στην εφαρμογή του Νόμου και του Διατάγματος αναστολής δόσεων). Την ίδια ώρα, εφάρμοσαν έκτακτα επιχειρησιακά πλάνα τόσο για προστασία του προσωπικού τους, όσο και των πελατών τους, ενώ δημιούργησαν ή ενίσχυσαν τα εναλλακτικά κανάλια επικοινωνίας και εξυπηρέτησης του κοινού. 

 

 

Οι τράπεζες συστρατεύονται στο πλευρό της πολιτείας, των εποπτικών Αρχών, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για να κερδηθεί η μάχη ανάκαμψης της οικονομίας μας, κατά τους επόμενους μήνες οι οποίοι κάθε άλλο παρά εύκολοι θα είναι. 

 

Η Βουλή θέλει να κάνει αλλαγές στο νομοσχέδιο για τις κρατικές εγγυήσεις και καθυστερεί η ψήφισή του. Ως Σύνδεσμος Τραπεζών εκτιμάται ότι οι αλλαγές που θέλουν οι βουλευτές είναι προς τη σωστή κατεύθυνση; Είναι έτοιμες οι τράπεζες να δώσουν νέα δάνεια σε επιχειρήσεις και αυτοεργοδοτούμενους; 

 

Οι περιστάσεις όπως έχουν διαμορφωθεί, οι εποπτικές χαλαρώσεις των τελευταίων εβδομάδων, οι ανάγκες της αγοράς και η βούληση των τραπεζών για στήριξη της οικονομίας αποτελούν τους πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζονται τα τραπεζικά πλάνα για τους επόμενους μήνες. Εάν η πολιτεία προωθήσει επιπλέον λύσεις που θα διευρύνουν την εργαλειοθήκη στήριξης και ανακούφισης των επιχειρήσεων του τόπου, οι τράπεζες δηλώνουν τόσο την ικανότητα όσο και τη βούλησή τους για αξιοποίηση καλών πρακτικών. 

 

Αν και οι λεπτομέρειες του τελικού κειμένου του υπό συζήτηση νομοσχεδίου είναι σημαντικές, αυτό που έχει σημασία αυτή τη στιγμή είναι η αμεσότητα με την οποία η πολιτεία και οι τράπεζες ενεργούν προς όφελος της οικονομίας, αλλά και οι διαδικασίες που θα υιοθετηθούν να ευκολύνουν την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε νέο δανεισμό.