Θεόδωρος Ζαχαριάδης: Αναγκαία η πράσινη οικονομία

 

Πρέπει όμως να μετατοπίσουμε το κέντρο βάρους του φορολογικού μας συστήματος, δηλαδή λιγότερο φορολογικό βάρος στην εργασία και περισσότερο στις περιβαλλοντικά επιβλαβείς δραστηριότητες, αναφέρει σε συνέντευξή του στον  «Φ» ο Θεόδωρος Ζαχαριάδης, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

 

 

Η πράσινη οικονομία δεν είναι λόγια του αέρα, ούτε μια πολυτέλεια των πλουσίων. Την ημέρα που η Βουλή ψήφιζε τη μείωση στον φόρο κατανάλωσης των καυσίμων, επισημαίνει, θεσμικοί επενδυτές που διαχειρίζονται κεφάλαια 32 τρισ. δολαρίων παγκοσμίως εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση, με την οποία καλούν τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να επιταχύνουν τη δράση για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

 

 

Συνήθως οι εγχώριοι σύνδεσμοι επενδυτών και οι συμβουλευτικοί οίκοι επικεντρώνονται στην ανάγκη να υπάρξει ελκυστικό φορολογικό πλαίσιο στην Κύπρο για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Αν κοιτάξουμε όμως στον υπόλοιπο κόσμο, οργανισμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και μεγάλοι διαχειριστές κεφαλαίων υπογραμμίζουν ότι το φορολογικό σύστημα πρέπει πλέον να εναρμονιστεί με την παγκόσμια τάση για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων του πλανήτη.

 

Αυτό το μήνυμα πρέπει πλέον να φτάσει ισχυρό και στην Κύπρο. Δεν έχει νόημα να προσελκύεις επενδύσεις αγνοώντας τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Συνεπώς και η όποια φορολογική μεταρρύθμιση στην Κύπρο πρέπει να λάβει υπόψη της πολύ σοβαρά την ανάγκη για μετάβαση σε μια οικονομία πολύ παραγωγικότερη στη χρήση της ενέργειας και των φυσικών πόρων. Και να μη μας φοβίζει το όποιο προσωρινό κόστος, το οποίο μπορεί να εξαλειφθεί με κατάλληλες μεταβατικές ρυθμίσεις. Η πράσινη οικονομία δεν είναι λόγια του αέρα, ούτε μια πολυτέλεια των πλουσίων. Ανταποκρίνεται στις πολύ πιεστικές περιβαλλοντικές ανάγκες του πλανήτη, αλλά δίνει και τεράστιες προοπτικές για την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση.

 

 

Σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η φορολογική επιβάρυνση στην Κύπρο είναι σχετικά χαμηλή. Τα φορολογικά έσοδα ανέρχονται σε ύψος ίσο με το 34% ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 39% του ΑΕΠ. Να μην ξεχνάμε βεβαίως ότι, στις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η υψηλότερη φορολογία συνοδεύεται και από σαφώς καλύτερες δημόσιες παροχές, π.χ. στην υγεία και στα μέσα μεταφοράς. Το θέμα όμως που ενδιαφέρει εδώ δεν είναι καθαυτό το ύψος της φορολογίας, αλλά η διάρθρωση των φορολογικών εσόδων. Η φορολόγηση της εργασίας είναι σχετικά υψηλή, ενώ η φορολόγηση πραγματικά αντικοινωνικών δραστηριοτήτων είναι χαμηλή. Αυτό είναι που κυρίως πρέπει να αλλάξει.

 

 

Φόροι που επιβάλλονται σε δραστηριότητες οι οποίες ζημιώνουν υπέρμετρα την κοινωνία είναι καλοί, στον βαθμό που βοηθούν να ενσωματωθεί στην τιμή κάποιων προϊόντων όλο το κόστος που προκαλείται στην κοινωνία. Για να μείνουμε στα περιβαλλοντικά, η υπερκατανάλωση ενέργειας ή νερού, η υπερπαραγωγή αποβλήτων που απορρίπτονται σε σκυβαλότοπους, η κατανάλωση πλαστικών μιας χρήσης και η υπερβολική χρήση λιπασμάτων χρειάζονται κατάλληλη φορολόγηση. Όχι απλά γιατί το λένε κάποιοι περιβαλλοντιστές, αλλά γιατί πλέον γνωρίζουμε καλά πόσο κοστίζουν στην οικονομία μας και στην υγεία μας.

 

Αντίθετα, οι φόροι πάνω στην εργασία είναι αναγκαίοι αλλά ανεπιθύμητοι από ένα σημείο και μετά. Όσο υψηλότερο το κόστος εργοδότησης λόγω ασφαλιστικών κρατήσεων, συνεισφορών εργοδότη, φόρου εισοδήματος κ.λπ., τόσο βλάπτεται η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και μειώνεται το καθαρό εισόδημα των πολιτών. 

 

 

Δεν χρειαζόμαστε αύξηση του φορολογικού μας βάρους, εφόσον δεν έχουμε δημοσιονομικό έλλειμμα. Πρέπει όμως να μετατοπίσουμε το κέντρο βάρους του φορολογικού μας συστήματος, δηλαδή λιγότερο φορολογικό βάρος στην εργασία και περισσότερο στις περιβαλλοντικά επιβλαβείς δραστηριότητες. Είναι ευτυχές ότι τόσο το Υπουργείο Οικονομικών και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες, όσο και οργανώσεις εργαζομένων όπως η ΣΕΚ, που έχει οργανώσει και σεμινάρια στα στελέχη της για το θέμα και έχει υποβάλει σχετικό υπόμνημα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αντιλαμβάνονται πως αυτή είναι σήμερα η παγκόσμια τάση. Αυτό είναι το φορολογικό σύστημα που ανταποκρίνεται στο αναγκαίο οικονομικό μοντέλο ενός σύγχρονου κράτους του 21ου αιώνα.  

 

 

Από το 2021 και κάθε επόμενο χρόνο, η Κύπρος πρέπει να ανταποκρίνεται σε βαθμιαία αυξανόμενες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις που απαιτούν τεράστια προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας. Διαφορετικά, για τις υπερβάσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα πρέπει να αγοράζει άδειες εκπομπών για όλη την οικονομία της – όπως γίνεται τώρα μόνο με την ΑΗΚ. Η μείωση της φορολογίας στα καύσιμα, όσο και αν φαίνεται φιλολαϊκό μέτρο, απλώς επιτείνει τη χαλαρότητα που δείχνουμε στη χρήση ενέργειας. Και όσο πιο χαλαροί είμαστε σήμερα σε αυτά τα θέματα, τόσο μεγαλύτερες δυσκολίες –και χειροπιαστό κόστος– θα αντιμετωπίσουμε τα αμέσως επόμενα χρόνια.

 

Την ημέρα που η Βουλή ψήφιζε τη μείωση στον φόρο κατανάλωσης των καυσίμων, θεσμικοί επενδυτές που διαχειρίζονται κεφάλαια 32 τρισ. δολαρίων παγκοσμίως εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση, με την οποία καλούν τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να επιταχύνουν τη δράση για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ζητούν, μεταξύ άλλων, την κατάργηση επιδοτήσεων προς τα ορυκτά καύσιμα και την επιβολή φόρου στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ώστε να δίνεται σαφές μήνυμα ενθάρρυνσης των πράσινων επενδύσεων.

 

Οι κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ανακοίνωσαν πρόσφατα τον σχεδιασμό τους για πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, (άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο), μέχρι το 2050, με μέτρα που αρχίζουν από τώρα. Τα συμπεράσματα δικά σας.

 

 

 

Είπαμε ότι βασικό χαρακτηριστικό της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης είναι η μετατόπιση των φορολογικών επιβαρύνσεων από την εργασία στη ρύπανση. Αυτό μπορεί να γίνει σταδιακά, με μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό 5-6 ετών, ώστε αφενός να αυξάνονται οι φόροι στις ρυπογόνες δραστηριότητες και αφετέρου τα έσοδα αυτά να επιστρέφονται στους πολίτες, είτε απευθείας ως επιταγές σε κάθε νοικοκυριό είτε με μείωση των αποκοπών στους μισθούς και τις εισφορές τους, στη βάση πολιτικών λογικών που έχουν εφαρμοστεί σε πολλά μέρη του κόσμου. Με τη σταδιακή μεταρρύθμιση θα δοθεί χρόνος στις επιχειρήσεις και τους πολίτες να προσαρμόσουν την παραγωγή και την κατανάλωσή τους. Μέρος των εσόδων μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για πράσινες δράσεις, όπως επιδοτήσεις για ενεργειακές αναβαθμίσεις ή σοβαρές επενδύσεις σε δημόσιες μεταφορές. Κατηγορίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών που στην αρχή μπορεί να επιβαρυνθούν περισσότερο, μπορούν να τύχουν ειδικών φοροαπαλλαγών.

 

Με τον τρόπο αυτό μειώνουμε την εξάρτησή μας από εισαγόμενη ενέργεια, βελτιώνουμε το ελλειμματικό μας εμπορικό ισοζύγιο, περιορίζουμε την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την αέρια ρύπανση, και αυξάνουμε την παραγωγικότητα της οικονομίας μας. 

 

 

Αντιλαμβανόμαστε πόσο μας κοστίζουν η καθημερινή κυκλοφοριακή συμφόρηση, η διαμονή σε ενεργοβόρα κτήρια και η εναπόθεση τόσων αποβλήτων σε σκυβαλότοπους; Ταυτόχρονα, ο ανασχεδιασμός του φορολογικού συστήματος δίνει επιχειρηματικές ευκαιρίες για ένα σωρό δραστηριότητες στον τομέα της πράσινης οικονομίας. Δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο εφαρμόζουν τέτοιες μεταρρυθμίσεις. Είναι ξεκάθαρα προς το συμφέρον μας.