«Ο εγκέφαλος ενός παιδιού καλλιεργείται μόνο αν υπάρχει συναίσθημα» υποστήριζε ο νευρολόγος Francisco Mora όπως και πολλοί παιδαγωγοί. Τη θεωρία αυτή επιβεβαιώνει ο σχεδιασμός του εν λόγω σχολείου στην Κολομβία.
Κατ’ αρχήν δεν ονομάζεται σχολείο, αλλά Κέντρο Ανάπτυξης Παιδιών. Το Κέντρο Jaime Rentería βρίσκεται στη συνοικία Siloé, μια περιοχή της πόλης Cali, δεύτερη πιο μεγάλη πόλη της Κολομβίας μετά την Μπογκοτά. Η ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη περιοχή, όπως και πολλές άλλες, αναπτύχθηκε άναρχα και χαρακτηρίζεται από ψηλή εγκληματικότητα. Τα δύο αυτά στοιχεία δεν μπορούσαν να μην ληφθούν υπόψιν στο σχεδιασμό ενός ιδρύματος που προορίζεται για παιδιά.
Στο μέσο λοιπόν ενός ακανόνιστου αστικού ιστού, με πληθώρα σπιτιών και δρόμων και ελάχιστους δημόσιους χώρους πρασίνου, ξεπροβάλλει μία παιδική όαση αποτελώντας παράδειγμα για το πώς η αρχιτεκτονική, όσον αφορά δημόσια κτήρια, μπορεί να είναι ένα εργαλείο στα χέρια πολιτικών που θέλουν να υλοποιήσουν ιδέες κοινωνικής ευημερίας.
Με αυτό το κτήριο, που ονομάζεται και «Φυτώριο Πρωταθλητών», ο Δήμος θέλησε να προβάλει την εκπαίδευση ως μια εποικοδομητική πράξη, αναγνωρίζοντας την αξία μιας κοινότητας που έχει συνεισφέρει σημαντικά στην πόλη. Η περιοχή Siloé έχει να επιδείξει δύο ολυμπιακά μετάλλια, που πέτυχαν αθλητές οι οποίοι γεννήθηκαν εκεί και πέρασαν την παιδική τους ηλικία παίζοντας στους δαιδαλώδεις δρόμους, τις σκάλες και τα περάσματα.
Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, το εν λόγω έργο είναι μια αστική δράση που ενισχύει την ποιότητα ζωής των πολιτών και ανακτά χαμένες περιβαλλοντικές αξίες μέσα από νέες περιοχές υποστήριξης της κοινοτικής ζωής, χωρίς αποκλεισμούς, με επίκεντρο ένα κτήριο για παιδιά.
Καθώς προορίζεται για τα μικρότερα παιδιά της κοινότητας, από τη μια έπρεπε να διασφαλιστεί η κοινωνικοποίηση και η επαφή μεταξύ τους και από την άλλη η προστασία και ασφάλεια τους. Για αυτό και οι τάξεις έχουν τοποθετηθεί στα ψηλότερα σημεία, σαν φωλιές προστασίας, ενώ ο ισόγειος χώρος έχει διαμορφωθεί με τρόπο ώστε να ενισχύει την εποικοδομητική δράση. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός αξιοποιήθηκαν οι κενοί χώροι δημιουργώντας γέφυρες για περπάτημα και τρέξιμο, ποδηλατόδρομους, κήπους με ενδημικά φυτά και δέντρα καθώς και φιλόξενους χώρους ανάπαυσης τόσο για τα ίδια τα παιδιά όσο και για τους γονείς που πάνε για να τα παραλάβουν.
Όπως εξηγούν οι αρχιτέκτονες, Espacio Colectivo, «ορισμένα αρχιτεκτονικά στοιχεία εκτιμούν το άτυπο και γεμίζουν το κτίριο με νόημα. Αυτές οι εννοιολογικές μεταφορές αγκυροβολούν το κτίριο στις συγκεκριμένες συνθήκες, όπου τα πάντα εξυπηρετούν και περιέχουν. Για παράδειγμα, το κατώφλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προέκταση της βεράντας ανοίγοντας τις ράβδους του περιβλήματος. Μια κιονοστοιχία εναλλάσσει το ρόλο της υποστηρίζοντας ταυτόχρονα τον όγκο των αιθουσών διδασκαλίας, δίνοντας την αίσθηση βάρους και ελαφρότητας, κίνησης και σταθερότητας, χαρακτηριστική των κτηρίων που είναι τοποθετημένα σε πλαγιές. Μία κόκκινη μεταλλική ράμπα στο μέσο της εσωτερικής αυλής γίνεται το επίκεντρο της παιδικής χαράς παραπέμποντας ταυτόχρονα στα μονοπάτια, τις σκάλες, τις σήραγγες και τα περάσματα μεταξύ των σπιτιών της περιοχής. Οι φεγγίτες στην οροφή, πέραν της προφανούς λειτουργείας τους, δημιουργούν ένα μεταβαλλόμενο προφίλ στον όγκο. Βαμμένα σε έντονο γαλανό χρώμα είναι ορατά από μεγάλη απόσταση καθιστώντας έτσι το κτήριο σε σημείο αναφοράς.
Τα έντονα χρώματα που έχουν χρησιμοποιηθεί, όπως το γαλάζιο και το κόκκινο, αντισταθμίζουν την εξωτερική σκληρότητα του όγκου. Ένα περιμετρικό αίθριο χρησιμεύει ως προέκταση για τις τάξεις, στεγάζει τους κήπους και προσφέρει θέα προς το δρόμο, ενώ μία κάθετη περσίδα από προκατασκευασμένα στοιχεία από σκυρόδεμα, χρησιμεύει για αντηλιακή προστασία αλλά και ως ασπίδα από αδέσποτες σφαίρες σε μια περιοχή συχνών συγκρούσεων μεταξύ συμμοριών».
Ελεύθερα, 27.8.2023
