Εδώ και αρκετά χρόνια πλέον τα βραβεία αρχιτεκτονικής απονέμονται σε κτίσματα των οποίων οι χάρες δεν είναι ευδιάκριτες στην πρώτη ματιά. Το ζητούμενο πια δεν είναι ο εντυπωσιασμός, αλλά η λειτουργικότητα και η βιωσιμότητα. Στα πλαίσια αυτά κρίθηκε και η εν λόγω κατοικία που χαρακτηρίστηκε από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων της χώρας ως το Σπίτι της Χρονιάς για το ’23.
Η κατοικία βρίσκεται στον ιστορικό πυρήνα του Τότεναμ, σφηνωμένη ανάμεσα σε άλλα σπίτια κτισμένα με το παραδοσιακό για την βρετανική αρχιτεκτονική κόκκινο και κίτρινο τουβλάκι. Ωστόσο, και παρόλο που πρόκειται για κηρυγμένη ως διατηρητέα περιοχή, όταν το αρχιτεκτονικό γραφείο Hayhurst & Co κλήθηκε να σχεδιάσει μια νέα οικοδομή στα χνάρια παλιάς που κατεδαφίστηκε, δεν ακολούθησε τους κώδικες του παρελθόντος. Πρότεινε ένα σύγχρονο κτήριο, φτιαγμένο με νέα υλικά που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κατοίκων του και αντιμετωπίζουν τα ζητήματα της νέας εποχής που έχουν να κάνουν με το κλίμα και την ενέργεια. Βασικό υλικό είναι το πολυανθρακικό, το οποίο αποτελεί το κέλυφος και συντείνει ώστε η κατοικία να λούζεται στο φως, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγονται υλικά με άνθρακα.
Η κατοικία είναι πλέον γνωστή ως Green House και Tottenham Riad, λόγω του ότι είναι διαμορφωμένη στο πρότυπο ενός ριάντ – (τύπος παραδοσιακού μαροκινού σπιτιού χτισμένου γύρω από μια κεντρική αυλή). Για μας εδώ στην Κύπρο η τυπολογία αυτή είναι γνωστή, αλλά στην Αγγλία με το μέχρι σήμερα ψυχρό κλίμα, αποτελεί κάτι νέο. Η εσωτερική αυλή, αλλά και οι ενδιάμεσοι χώροι, έχουν φυτευτεί με ψηλά δέντρα, θάμνους και άλλα φυτά, γεγονός που έκανε την κριτική επιτροπή να το χαρακτηρίσει όαση μέσα στην πόλη. «Είναι τόσο ευάερο και άνετο, τολμηρό αλλά και διακριτικό ως προς τους γείτονές του. Το μάτι στρέφεται ταυτόχρονα προς τα πάνω, στον ανοιχτό ουρανό, αλλά και έξω σε ένα καταπράσινο τοπίο», σημειώνει η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Dido Milne. «Πουθενά δεν αισθάνεσαι –συμπλήρωσε- πως το οικόπεδο και ο προϋπολογισμός ήταν περιορισμένα».
Το Green House αποτελείται από πέντε υπνοδωμάτια τοποθετημένα γύρω από ένα αίθριο στο οποίο ανοίγουν όλοι οι χώροι έχοντας θέα στους κήπους αλλά και στη βεράντα που βρίσκεται στον τελευταίο όροφο. Ένα από τα στοιχεία που ξεχωρίζουν είναι τα συρόμενα πλαίσια από πολυανθρακικό που περιβάλλει το σπίτι και επιτρέπει στους κάτοικους να προσαρμόζουν τόσο τα επίπεδα ιδιωτικότητας όσο και εξαερισμού. Παράλληλα, παραπέμπει στα θερμοκήπια που υπήρχαν παλαιότερα στην περιοχή. «Ο σχεδιασμός βασίζεται στη φυσική ιστορία και τον καταπράσινο χαρακτήρα της τοποθεσίας, παρέχοντας μια σύγχρονη και χαμηλής ενέργειας αναπαράσταση ενός θερμοκηπίου οικιακής κλίμακας – ενός οικογενειακού σπιτιού που θολώνει τα όρια μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου», εξηγεί ο Jonathan Nicholls εκ μέρους της αρχιτεκτονικής ομάδας. «Το Green House προσφέρει ένα πρότυπο για ένα προσιτό και βιώσιμο σπίτι που θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε άλλες αστικές τοποθεσίες όπου η γη είναι περιορισμένη ή σε μεγαλύτερη κλίμακα ως κατοικία πάνω σε ταράτσες», συμπληρώνει.
Σύμφωνα με τη Hayhurst and Co, το σπίτι δεν περιέχει ορυκτά καύσιμα, ενώ μια αντλία θερμότητας που δουλεύει με τον αέρα καθώς και ηλιακά πάνελ στην οροφή, παράγουν την απαραίτητη ηλεκτρική ενέργεια. Επίσης, το αίθριο στο κέντρο του σπιτιού φωτίζει και δροσίζει παθητικά το σπίτι οδηγώντας τον θερμό αέρα προς τα πάνω.
Η παλέτα των υλικών περιλαμβάνει τοίχους από εκτεθειμένο σταυροειδές πλαστικοποιημένο ξύλο (CLT), μπλοκ από ανακυκλωμένο σκυρόδεμα και δάπεδα από ανακυκλωμένο καουτσούκ φελλού, αποφεύγοντας επενδύσεις γυψοσανίδας ή φινιρίσματα βαφής. «Χτισμένο με πολύ περιορισμένο προϋπολογισμό, αυτό το οικογενειακό σπίτι πέντε υπνοδωματίων στην περιοχή διατήρησης του Clyde Circus του Τότεναμ είναι ένα εμπνευσμένο παράδειγμα του τι μπορεί να επιτευχθεί με μια δημιουργική και φιλόδοξη προσέγγιση στο σχεδιασμό», αναφέρει η κριτική επιτροπή.
Ελεύθερα, 17.12.2023
