Μια σημαντική διαφορά που προέκυψε στον εν εξελίξει διάλογο για θεσμοθέτηση εθνικού κατώτατου μισθού, χωρίς να είναι η μόνη φυσικά, είναι και οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας που αυτός θα καλύπτει.

Το συνδικαλιστικό κίνημα φαίνεται να επιμένει στο αίτημα ο εθνικός κατώτατος μισθός να καλύπτει 38 ώρες εργασίας την εβδομάδα, οι εργοδότες μιλούν για 40 και 42 ώρες, το Υπουργείο Εργασίας πρότεινε ανεπίσημα τις 40 ώρες και ο διάλογος ως γνωστόν…  συνεχίζεται, με ορίζοντα ολοκλήρωσής του το τέλος Αυγούστου. Η διαφορά είναι σημαντική, καθώς σε συνδυασμό με το ποσό που τελικώς θα οριστεί ως εθνικός κατώτατος μισθός, που θα καλύπτει οριζόντια όλα τα επαγγέλματα με κάποιες εξαιρέσεις – οι οποίες επίσης συζητούνται και αποτελούν σημείο τριβής – μπορεί να καθορίσει όχι μόνο το ωράριο εργασίας για τις ευάλωτες ομάδες που θέλει να καλύψει ο θεσμός, αλλά και να καθορίσει κατώτατο ωριαίο μισθό.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Κατώτατος: Ψάχνει για συγκλίσεις ο Κούσιος

Στον καθορισμό ωριαίου κατώτατου μισθού φαίνεται να επιμένει και το συνδικαλιστικό κίνημα, σε μια προσπάθεια να ξεπεραστούν και τα κενά που υπάρχουν σήμερα στο υφιστάμενο διάταγμα για τον κατώτατο, αλλά και για περαιτέρω προστασία όσων θα καλύπτονται από τον εθνικό κατώτατο προτείνοντας σε αυτό το πλαίσιο και την καθιέρωση 13ου μισθού, ετήσια αναπροσαρμογή του βάσει της ΑΤΑ κ.α. Στο πλαίσιο, όμως, των συζητήσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και του Υπουργείου Εργασίας έχει τεθεί στο τραπέζι η σκέψη ο εθνικός κατώτατος μισθός να αφορά μηνιαίο μισθό για εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, χωρίς καθορισμό ωρών εργασίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, ενδέχεται να προκύψουν ζητήματα όσον αφορά την κάλυψη των εργαζομένων μερικής απασχόλησης, αλλά και τον υπολογισμό και αποζημίωση των υπερωριών για τους εργαζομένους πλήρους απασχόλησης.

Ωράριο πολλών ταχυτήτων

Το θέμα, σε μια περίοδο που άρχισε και στη χώρα μας να εφαρμόζεται πιλοτικά η τετραήμερη εργασία, να κερδίζει έδαφος η τηλεργασία κι άλλες ευέλικτες μορφές απασχόλησης, κάθε άλλο παρά εύκολο είναι, καθώς σήμερα δεν υπάρχει ενιαίο ή κατοχυρωμένο ωράριο εργασίας. Συνοπτικά, στον δημόσιο τομέα το ωράριο εργασίας την εβδομάδα είναι οι 37,5 ώρες, βάσει συμφωνίας, αλλά στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα διαφέρουν. Αρκετοί εργαζόμενοι δουλεύουν 8ωρο την μέρα, άρα 40 ώρες την εβδομάδα, ωστόσο, υπάρχουν και αρκετοί άλλοι που εργάζονται 38 ώρες ή και λιγότερες. Το 38ωρο στον ιδιωτικό τομέα είναι κατοχυρωμένο κυρίως μέσω συλλογικών συμβάσεων. Τα ωράρια εργασίας γενικά στον ιδιωτικό τομέα καθορίζονται βάσει συλλογικών συμβάσεων ή άλλων συμφωνιών μεταξύ των δύο πλευρών, ωστόσο η μέγιστη εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας ανέρχεται το μέγιστο σε 48 ώρες περιλαμβανομένων και των υπερωριών.

Μάξιμουμ οι 48 ώρες

Συγκεκριμένα, «ο Περί της Οργάνωσης του Χρόνου Εργασίας Νόμος του 2002» προβλέπει μεταξύ άλλων «τηρουμένων των διατάξεων οποιωνδήποτε Νόμων ή Κανονισμών, οι οποίοι περιέχουν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τους εργαζομένους, ο χρόνος εργασίας, ανά εβδομάδα, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 48 ώρες κατά μέσον όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών». Όπως, όμως, αναφέρθηκε, το σταθερό, χωρίς υπερωρίες, ωράριο εργασίας στον ιδιωτικό τομέα διαφέρει, αναλόγως τομέων οικονομικής δραστηριότητας. Οι πλείστες, πάντως, συλλογικές συμβάσεις, όπως αναφέραμε, κατοχυρώνουν το 38ωρο εβδομαδιαίο ωράριο εργασίας, ενώ το ίδιο προβλέπουν και νομοθεσίες όπως αυτή που καθορίζει το ωράριο λειτουργίας αλλά και τους όρους απασχόλησης των υπαλλήλων σε καταστήματα.

Για το θέμα του ωραρίου εργασίας, το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων του Υπουργείου Εργασίας αναφέρει με τη σειρά του πως «εκτός αν υπάρχουν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τους εργαζόμενους, ο χρόνος εργασίας ανά εβδομάδα δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από 48 ώρες κατά μέσο όρο, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών». Διευκρινίζει δε, όπως και η νομοθεσία, πως ο μέσος όρος του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας υπολογίζεται ανά τέσσερις μήνες και περαιτέρω πως «κατά τον υπολογισμό του μέσου όρου οι περίοδοι πληρωμένης ετήσιας άδειας και οι περίοδοι άδειας ασθενείας δεν λαμβάνονται υπόψη».

Για το θέμα αναφέρει περαιτέρω πως οι ώρες εργασίας καθορίζονται υποχρεωτικά από την ισχύουσα συλλογική σύμβαση ή τη συμφωνία μεταξύ των δύο μερών εκτός από τις κατηγορίες επαγγελμάτων που ρυθμίζονται από ειδική νομοθεσία και είναι οι ακόλουθες:

  • Για τους υπαλλήλους καταστημάτων οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας είναι 38 (μέγιστη απασχόληση με τις υπερωρίες μπορεί να ανέρχεται μέχρι και τις 46 ώρες εβδομαδιαίως),
  • Για τους γραφείς, κλητήρες ή γενικά μικροεργοδοτούμενους γραφείων, οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας είναι το μέγιστο 44 συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών ή 8 ημερησίως,
  • Για τους εργοδοτούμενους μεταλλείων και λατομείων οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας είναι μέχρι 40 ώρες συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών για εργασία που διεξάγεται υπογείως και 44 (συμπεριλαμβανομένων υπερωριών) για εργασία που διεξάγεται στην επιφάνεια.

Σύμφωνα με το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων, ανά εικοσιτετράωρο, κάθε εργαζόμενος δικαιούται τουλάχιστον 11 συνεχόμενες ώρες ανάπαυσης. Επιπρόσθετα,  για κάθε εβδομάδα, ο εργαζόμενος δικαιούται σε συνεχή ελάχιστη περίοδο ανάπαυσης 24ων ωρών.

Τα υφιστάμενα διατάγματα

Τα διάταγμα που καθορίζει σήμερα κατώτατο μισθό δεν αναφέρεται σε ώρες εργασίας, αν και για κάποια επαγγέλματα ορίζει και ωριαίο μισθό. Συγκεκριμένα, το διάταγμα που βρίσκεται σήμερα σε ισχύ, το οποίο εκδόθηκε το 2012 και καλύπτει εφτά επαγγέλματα, αναφέρει πως κάθε πωλητής/πωλήτρια, γραφέας, νοσηλευτικός βοηθός, βοηθός παιδοκόμου, βοηθός βρεφοκόμου, σχολικός βοηθός και φροντιστής ο οποίος/ η οποία εργάζεται με πλήρη απασχόληση πρέπει να λαμβάνει αρχικό μηνιαίο μισθό ο οποίος να ανέρχεται τουλάχιστον στα €870 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός να αυξάνεται τουλάχιστον στα €924 ακαθάριστα. Το κενό που υπάρχει όσον αφορά τον καθορισμό ωραρίου εργασίας μπορεί υποθετικά να διασφαλίζει μεν τον μίνιμουμ μισθού για κάποια από τα πιο πάνω επαγγέλματα αλλά με ωράριο εργασίας μέχρι και 48 ώρες την εβδομάδα χωρίς μάλιστα υπερωρίες. Όπως γράψαμε, όμως, για τους πωλητές τουλάχιστον υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία που ορίζει το κανονικό ωράριο εργασίας στις 38 ώρες την εβδομάδα.

Το διάταγμα του 2012 καλύπτει επίσης άλλα δύο επαγγέλματα, τους φρουρούς ασφαλείας και τους καθαριστές/καθαρίστριες, για τους οποίους καθορίζεται ωριαίος κατώτατος μισθός αλλά όχι μηνιαίος, ούτε ωράριο εργασίας.

Βάσει του διατάγματος, κάθε φρουρός ασφαλείας πρέπει να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,90 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός πρέπει να αυξάνεται στα €5,20 ακαθάριστα. Ο ωριαίος μισθός για κάθε καθαριστή/καθαρίστρια είναι €4,55 ακαθάριστα με την πρόσληψη και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη τα €4,84 ακαθάριστα.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Μπροστά χωρίς νέα κενά

Εάν σε κάτι συμφωνούν συντεχνίες και οι εργοδότες είναι πως ο εθνικός κατώτατος μισθός δεν θα είναι μόνο ένας αριθμός. Όλοι σχεδόν μιλούν για σημαντική μεταρρύθμιση και κάποιοι μάλιστα για επανάσταση στις εργασιακές σχέσεις. Οι μεγάλες διαφορές, όμως, για τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση δεν αποκλείεται τελικά να οδηγήσουν σε ρυθμίσεις που δεν είναι πλήρως συμφωνημένες. Εντούτοις, αυτές όχι μόνο θα κριθούν αλλά θα δείξουν εάν ως κοινωνία πάμε μπροστά ή πίσω όσον αφορά εργασιακές συνθήκες, ωφελήματα και κεκτημένα. Εάν θα αντιμετωπιστούν κενά γύρω από το θέμα που υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια και φυσικά εάν θα απογοητεύσουμε ή όχι ξανά τη νέα γενιά.